اسمز معکوس یکی از روش های پر کاربرد و گسترده در میان انواع روش های شیرین سازی آب است. حال اسمز معکوس چیست و چگونه کار میکند؟ اسمز معکوس فرآیندی است که از یک غشای نیمه تراوا و فشار اسمزی برای جداسازی ناخالصی های آب آلوده استفاده می شود. در این مقاله مباحث زیر را با شما مطرح خواهیم کرد:

اسمز معکوس در چه دستگاه هایی استفاده میشود؟
آیا آب حاصل از اسمز معکوس قابل استفاده است؟
مزایای استفاده از اسمز معکوس
آب حاصل از اسمز معکوس

 

کاربرد اسمز معکوس در تصفیه آب

شاید بتوان گفت امروزه نمک زدایی مهم ترین کاربرد این روش در دستگاه های تصفیه آب صنعتی است. شیرین سازی آب دریا، شیرین سازی آب مورد استفاده در صنایع داروسازی و تولید انرژی و تصفیه آب مورد استفاده در سیستم های ضد عفونی کننده آب های شهری و فاضلاب ها مهم ترین مواردی هستند که در آن ها از روش اسمز معکوس استفاده می شود.

چیزی حدود 50 درصد استفاده از روش اسمز معکوس مربوط به دستگاه های آب شیرین کن دریایی، حدود 40 درصد از آن مربوط به صنایع داروسازی و تولید انرژی و حدود 10 درصد مربوط به تصفیه آب های شهری و فاضلاب ها است.

میزان نمک مورد تایید سازمان بهداشت جهانی که می تواند در آب دریاها باشد، چیزی حدود 500 میلی گرم بر لیتر است. این در حالیست که میزان نمک موجود در آب های شور بین 2000 تا 10000 میلی گرم بر لیتر است. در نتیجه از روش اسمز معکوس برای کاهش میزان نمک آب شور دریاها به محدوده استاندارد استفاده می شود.

میزان استاندارد املاح موجود در آب مورد استفاده در صنایع داروسازی و الکترونیکی نیز باید حدود 10 میلی گرم بر لیتر باشد. برای رسیدن به این مقدار از روش اسمز معکوس استفاده می شود.

هزینه های عملیاتی برای تصفیه فاضلاب های شهری و صنعتی معمولاً بسیار بالا است. همچنین گرفتگی انواع فیلتر تصفیه آب در روش های مختلف تصفیه را در پی دارد. اما امروزه با تولید غشاهای اسمز معکوس مخصوص و مقاوم در برابر فولینگ، امکان تصفیه فاضلاب ها برای تولید آب آشامیدنی میسر گشته است.
 

مزایای استفاده از اسمز معکوس

• مهم ترین مزیت دستگاه های تصفیه آب اسمز معکوس اقتصادی بودن آن ها است. این دستگاه به منظور از بین بردن آلاینده های موجود در آب آشامیدنی به کار می رود. فیلتر هایی که در این روش استفاده می شود هر یک وظیفه جداسازی دسته ای از آلاینده ها را بر عهده دارند. در نتیجه آب تصفیه شده نهایی از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.
• بازده این دستگاه در تصفیه آب چیزی حدود 99 درصد است. فلزات سنگین مهم ترین آلاینده هایی هستند که در آب لوله کشی بسیاری از مناطق وجود داشته و منجر به افزایش سختی و سنگینی آب می شوند. فرآیند اسمز معکوس تنها فرآیندی است که می تواند فلزات سنگین را به طور کامل از آب آشامیدنی حذف کند.
• یکی دیگر از مزیت های استفاده از روش اسمز معکوس در فرآیند تصفیه آب، صرفه جویی در مصرف آب است. در این روش میزان پساب به شدت کم است و در صورت کم بودن میزان TDS یا سختی، جریان پساب به ورودی دستگاه بازگشته و دوباره تصفیه می شود.
• از دیگر مزیت های این روش می توان به طول عمر بالای غشای اسمز معکوس اشاره کرد. در صورت استفاده و نگهداری صحیح از این دستگاه، عمر آن به بالای ده سال می رسد. در نتیجه از نظر اقتصادی کاملاً مقرون به صرفه بوده و برای تصفیه آب خانگی بسیار مناسب است.
• یکی دیگر از کاربرد های این روش در دستگاه های آب شیرین کن صنعتی و نیمه صنعتی است. از جمله صنایعی که از این روش برای تولید آب تصفیه شده استفاده می کنند می توان به صنایع غذایی، کشاورزی، پرورش ماهی، دام و طیور، نساجی و غیره اشاره کرد. همچنین بهبود طعم، بو و رنگ آب تصفیه شده نیز از دیگر مزایای استفاده از این روش است.

 

سایر کاربرد های اسمز معکوس

علاوه بر تصفیه آب، از این فرآیند برای تغلیظ آبمیوه در مقیاس صنعتی نیز استفاده می شود. این روش مدتهاست جایگزین روش های سنتی شده است که در آن ها از حرارت برای تغلیظ آبمیوه استفاده می شود. از مزیت های این روش می توان به کاهش هزینه های مصرف انرژی، کاهش هزینه های سرمایه گذاری، حفظ طعم و رنگ طبیعی آبمیوه ها، حفظ ترکیبات آروماتیک و آنتی اکسیدان های موجود در آبمیوه و همچنین جلوگیری از ایجاد آسیب به مواد حساس به دما در این فرآیند اشاره کرد.

استفاده از این فرآیند در بسیاری از صنایع مانند رنگ سازی، گالوانو پلاستي و غیره منجر به کاهش چشمگیر مصرف آب می شود. حذف الکل از نوشیدنی هایی که به روش تخمیر تولید می شوند نیز از دیگر کاربردهای فرآیند اسمز معکوس است. این فرآیند می تواند میزان اتانول را به کمتر از 0.5 درصد در آب جو برساند.

   

اسمز معکوس چه آلودگی هایی را از بین می برد؟

دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس می تواند انواع آلاینده ها از جمله ترکیبات آرسنیک، نیترات، کلر، مقادیر بالای سرب، سدیم، فلوراید و فلزات سنگین را به طور کامل از آب حذف کند. همچنین قادر به حذف گل، لای، رسوب، شن، زنگ لوله و غیره از آب لوله کشی شهری است. طعم، بو و رنگ آب نیز به وسیله این روش کاملاً اصلاح می شود. کلوئیدها و مولکول های چربی و روغن، مواد آلی، انواع نمک، پروتئین ها و باکتری ها نیز از جمله مواردی هستند که در این دستگاه جداسازی می شوند. کلیه میکروارگانیسم های زنده از قبیل انگل ها، ویروس ها و غیره در این روش از بین می روند.

 

آیا اسمز معکوس سازگار با محیط زیست است؟

با توجه به آنکه در دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس از هیچ گونه ماده شیمیایی یا جاذب افزودنی استفاده نشده است، کاملاً سازگار با محیط زیست بوده و چیزی به محیط اضافه نمی کند. این فرآیند کاملاً فیزیکی بوده و جداسازی بر اساس بار یونی و اندازه ذرات انجام می شود. بنابراین می توان گفت یکی از مهم ترین مزیت های استفاده از این روش، تولید پسابی است که کاملاً با محیط زیست سازگار بوده و فاقد هر گونه ماده افزودنی مضر است.

 

آیا آب حاصل از اسمز معکوس برای بدن مضر است؟

آب آشامیدنی به دست آمده از دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس، تمامی آلاینده ها و مواد محلول موجود در خود را از دست داده است. در صورتی که از فیلتر های قلیایی و مینرال در این دستگاه ها استفاده شده باشد، آب حاصل از این فرآیند نه تنها برای بدن مضر نیست بلکه کاملاً مفید است. فیلتر قلیایی PH آب را تنظیم کرده و فیلتر مینرال مواد معدنی مورد نیاز بدن از جمله سدیم و کلسیم را تأمین می کند.

همچنین این دستگاه کلیه عوامل بیماری زا از جمله انگل ها و ویروس ها را به طور کامل از آب آشامیدنی حذف می کند. بنابراین نوشیدن این آب، سلامت دستگاه گوارش را در پی دارد. آب تولید شده از دستگاه های آب شیرین کن خانگی اسمز معکوس به آب قلیایی مشهور بوده و بسیاری از مشکلات معده و روده را از بین می برد.

 

از آب تصفیه شده به روش اسمز معکوس در چه مواردی می توان استفاده کرد؟

از دستگاه های تصفیه آب اسمز معکوس به صورت گسترده در مقیاس خانگی، صنعتی و نیمه صنعتی استفاده می شود. از کاربردهای این فرآیند می توان برای تصفیه فاضلاب و پساب های صنعتی نیز اشاره کرد. همچنین در دستگاه های تصفیه آب دریا نیز از این روش استفاده می شود.

شناخته شده ترین کاربرد این دستگاه در مقیاس خانگی و برای تأمین آب آشامیدنی است. اما در صنایع میکروالکترونیک، صنایع داروسازی، صنایع نوشابه سازی و آبمیوه سازی، تولید محصولات لبنی، صنایع فلز کاری و رنگ سازی، صنایع نساجی و پارچه بافی، بازیافت فاضلاب های شهری و صنعتی، آب مورد نیاز تاسیسات و موتورخانه ها و همچنین تغلیظ شیرین کننده ها از این فرآیند استفاده می شود.

شرکت تصفیه آب باران بهاری در سال ۱۳۷۹ با ابداء اولین دستگاه تصفیه آب به روش اسمز معکوس در ایران تاسیس شد و اکنون با ۲۲ سال سابقه در تولید دستگاه های تصفیه آب و انجام ۴۷۰ پروژه موفق آماده خدمت گذاری به مردم عزیزمان است.